Kaszel trwający dłużej niż kilka tygodni nie powinien być bagatelizowany. Choć często kojarzymy go z przeziębieniem lub infekcją sezonową, to nawracający lub przewlekły kaszel może świadczyć o problemach z układem oddechowym, sercowo-naczyniowym, a nawet o chorobach przewodu pokarmowego.
Jedną z częstszych przyczyn przewlekłego kaszlu u dorosłych jest przewlekłe zapalenie oskrzeli, które wchodzi w skład przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Objawia się ono kaszlem utrzymującym się przez większość dni w roku, szczególnie nasilonym rano i związanym z odkrztuszaniem plwociny.
Równie istotną przyczyną jest astma oskrzelowa, gdzie kaszel bywa objawem dominującym, zwłaszcza nocą lub po wysiłku. W obu przypadkach niezbędna jest konsultacja lekarska, a także badania diagnostyczne, takie jak spirometria. Leczenie obejmuje m.in. inhalacje, leki rozszerzające oskrzela i sterydy wziewne, które pozwalają opanować objawy i poprawić jakość życia pacjenta.
Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że przewlekły kaszel może mieć źródło w układzie pokarmowym. Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) powoduje cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, co drażni błonę śluzową i wywołuje przewlekły odruch kaszlowy.
Objaw ten często nasila się w nocy lub po obfitych posiłkach. Pacjenci mogą odczuwać także zgagę, chrypkę czy uczucie pieczenia w gardle. Nieleczony refluks zwiększa ryzyko poważniejszych powikłań, dlatego istotne są zmiany stylu życia, jak unikanie późnych posiłków i utrzymywanie prawidłowej masy ciała, a także farmakoterapia zalecona przez lekarza.
Kaszel przewlekły może być również objawem chorób sercowo-naczyniowych, zwłaszcza niewydolności serca. W tym przypadku dochodzi do gromadzenia się płynu w płucach, co powoduje uporczywy kaszel, często nasilający się w pozycji leżącej. Objaw ten może być mylony z infekcją, dlatego wymaga szczegółowej diagnostyki.
Pacjenci z niewydolnością serca często zgłaszają także duszność i obrzęki kończyn dolnych. Leczenie obejmuje farmakoterapię regulującą pracę serca i usuwającą nadmiar płynów z organizmu. Zlekceważenie tego typu kaszlu może prowadzić do groźnych powikłań, dlatego w przypadku jego utrzymywania się konieczna jest wizyta u kardiologa.
Najbardziej niepokojącą przyczyną przewlekłego kaszlu mogą być nowotwory układu oddechowego, zwłaszcza rak płuc. W tym przypadku kaszel często towarzyszy krwioplucie, utrata masy ciała i przewlekłe zmęczenie.
Ryzyko rośnie szczególnie u osób palących tytoń. Innym możliwym powodem przewlekłego kaszlu są powikłania po infekcjach, takie jak przewlekłe zapalenie zatok czy oskrzeli. Jeśli kaszel nie ustępuje mimo leczenia objawowego, konieczne jest wykonanie badań obrazowych, np. RTG klatki piersiowej. Wczesne rozpoznanie przyczyny zwiększa szanse na skuteczne leczenie i poprawę jakości życia pacjenta.